KORUMA VE YENİLEME DEĞİL YIKIM VE KIYIM PROJESİ Mİ?

Tarihi sit alanı olan Kale Mahallesi’nde onlarca tarihi ev ve işyeri tarihi değer taşımıyor diyerek yıkılma tehlikesi içinde. Bölgedeki bazı hak sahiplerinin dava sonucunu beklemeden harekete geçtiği de düşünüldüğünde tarihi binaların ve binalarının yıkılmasına izin vermek istemeyen hak sahiplerinin durumu içler acısı bir hal almaya başladı. Niğde Belediyesi tarafından gerçekleştirilen Kale ve Çevresi Koruma ve Yenileme projesinde yıkım çalışmalarına geçtiğimiz günlerde başlandı. Yapılan yıkım çalışması esnasında 150 yıllık taş binaların vahşi yıkım (Dozer veya kepçe kullanarak) ile beden yapılarına verilen zarar görenlerin içini acıttı. Tescilli diyerekten çivi çaktırmayanlar bu tarihi binaların bu şekilde yıkıma ve fiziki tahribata maruz bırakması Niğdelilerin tepkilerine neden oldu. Her taş tarihi aktarırken hafriyatın içindeki atıl haldeki taşlar görenleri üzdü. GEÇMİŞTE BELEDİYE KARARIYLA SIVANDI Geçmiş dönemlerde Niğde Belediyesi’nin aldığı bir kararla “Niğde Kalesi'ne çıkan insanların göz zevkini bozuyor” denilerek Kale Mahallesi’nde bulunan taş binaların sıva yapılarak beyaz renge boyanması istendiğini belirten mahalleli “O dönem gücü yetenler sıvattı ve beyaza boyadı bu binaların hepsi taş bina nasıl oluyor da koruma ya da tescil alamıyor. Bu binaların orijinalleri taştır ve tarihi değere sahiptir nasıl yıkılır anlamak mümkün değil” diyerek isyan ettiler. Kale kentsel dönüşüm projesi nedeniyle Kale bölgesinde oturan kişilerin çoğu evini boşalttı fakat bu boşaltmadan sonra evler resmen yağmalandı. Boşaltmayanlar ve mahkeme süreci devam eden hak sahipleri ise “Bu binalar sadece evimiz değil geçmiş belleğimizi de oluşturuyor yıkılmasını izin veremeyiz” diyorlar. Kale kentsel dönüşüm projesi bölgesinde bulunan binalar koruma ve tescilli diyerek iki şekilde sınıflandırılmış ve işaretleme yapılmış işaretleme yapılmayan bazı tarihi binaları incelediğimizde karşımıza çıkan tarihi ve sanatsal manzara karşısında hayretler ve şaşkınlık içinde kalıyoruz. Bu tarihi binaların yıkılmasını nasıl göz yumulacağı konusunda sorumluları bir kez daha göreve davet ediyoruz. Kendine has karakteristik özelliklere sahip bu binaların yıkılması tarihi anlamda büyük bir yıkım ve yok oluş olacaktır. Edindiğimiz bilgilere göre Nevşehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan gelen heyetin bu binaları neden tescillemediği de soru işaretleri doğuruyor. Özellikle son 10 yıldır Nevşehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na giden projeler onaylanmıyor ya da reddediliyor. Ya da bu projede görüldüğü gibi taş binaların tescillenmeyip yıkılabilir raporu verilmesi sorulması ve sorgulanması gereken bir durumdur. Tarihi binaları yıkmak koruma projesi denilen bu projenin amacından ne kadar uzak olduğunun bir göstergesi. Niğde kamuoyu olarak yeniden bağlandığımız Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun modern gibi görünen bu tarihi binalarla ilgili tekrar bir inceleme yapıp yıkılmadan korumaya alması tarih açısından büyük önem arz ediyor. Kale bölgesindeki bu tarihi yapıların ilginç özellikleri var bu evlerin birçoğu birbirine tünellerle ya da kemerlerle bağlı. Birçok evin alt kısmından bazı bölgelere tüneller ve geçitler bulunuyor. Bu tünellerin birçoğu ev sahiplerinin güvenlik nedeniyle duvarlar örerek kapatılmış. Bu evlerin altıda da tarihi değerde büyükbaş ve küçük baş hayvanlarını yetiştirdikleri ahırlar bulunmakta. Bazı evlerin yanlarında tarihi değerde mezarlar bulunuyor. Birçok evde yüzlerce yıl öncesine dayanan kemerler bulunmakta. Tarihi değerdeki bu evlerin özellikle kapı pencere ve ahşap dolaplarının yağmalandığını görmek ise yağmalamanın başka bir boyutunu ortaya koyuyor. Çok özel işlemeli bu objelerin talan edilmesinde evler boşaltılırken ve boşaltıldıktan sonra gereken önlemleri almayan ve büyük zararlar verilmesine göz yumanların da sorumluluğu vardır. Bu binaların yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olması bir tarihin yok edilmesi hatta Niğde tarihinin belli bir dönemine ait hafızanın yok olması anlamı taşımaktadır. BELEDİYE BAŞKANININ ADINI KULLANIYORLAR Kale kentsel dönüşüm projesi dahilinde boşaltılan evlerde yapılan yağmalar tarihi değerlerimiz anlamında ne kadar sorumsuz olduğumuzu da gözler önüne seriyor. Boşaltılan evlere detektörlerle girenler dahi olduğu bazı evlerin temellerinde kazılar yapıldığını da bölgedeki evlerde yaptığımız incelemelerle belgeledik. Geçtiğimiz günlerde Niğde Kalesi’nde meydana gelen göçükte bunun başka bir ispatı. Niğde’nin göbeğinde hem sit alanı hem de dönüşüm alanı olan bu bölgeden önlem alınmaması da şaşırtıcı. İlk taşınmaların başladığı zamandan bu yana bölgede gerekli koruma önlemi alınmaması ya da koruma önlemlerinin yetersiz olması bazı suistimalleri de doğurmaktadır. Bölgeye gelen bazı kişiler “Bizi Başkan Emrah Bey gönderdi şu taşları götüreceğiz” şeklinde başkanın haberi olmadan başkanı ad ederek bu bölgedeki tarihi taşları kendi evlerine ya da villalarına taşıyarak yağmalıyorlar. Buradan yetkililere de bir çağrı yapmak gerekiyor. Gerekiyorsa tüm evleri villaları dolaşıp bu taşları tespit edip ait oldukları yere getirmeliler. MÜZE, KUDEP, MEDAŞ YETKİLİLERİ NEREDE! Ayrıca belediye başkanının yapmış olduğu açıklamada yıkım esnasında gözetmen olarak bazı kurum ve kuruluşların olacağından bahsedilmiştir. Bahsi geçen kurum ve kuruluşlarının yetkililerini maalesef ki sahada göremedik. Yıkım çalışmalarında Niğde Belediyesi teknik personelleri Niğde Müzesi ve Özel İdare KUDEB yetkili personelleri ile MEDAŞ yetkilileri denetiminde yapılacağı belirtilen yıkımlarda bu yetkililere nerede? sorusunuda soruyoruz. Bu tür sit alanı ve tarihi bölgelerin dönüşümünde bölgeye bir irtibat ofisi kurulur halkın da bilgilenmesi sağlanır. Niğde’de bazı işler Allaha emanet olarak yapılıyor. Bu dönüşüm projesi bu şekilde giderse cazibe merkezi değil ağlama merkezi olur. İŞ VE İŞÇİ GÜVENLİĞİDE TEHDİT ALTINDA Yıkım yapan şirketlerin tarihi binaların yıkımına değer vermediği gibi çalışanlarının da hayatını riske attığı açıkça görülüyor. Yıkım alanında çalışanların baret, özel ayakkabı, eldiven gibi eşyalar ve kullanmaları gereken özel kıyafetleri kullanmıyorlar. Ayrıca Demirkapı olarak bilinen kalenin diğer girişi olan kapının hemen sağa tarafındaki üç katlı bir apartman binasının çatısında yağmur oluklarının sökümü için çıkan kişilerin de koruma önlemi almadığı görüldü. Hatta söktükleri olukları 3 kat aşağıya önlem almadan atıyorlardı. Kaldı ki oradan düşecek bir kişinin veya çevreden geçenlerin başına gelecek her şey yıkım bölgesindeki şirketin sorumluluğundadır. Bu inşaat alanında iş kanununa göre de suç işlenmektedir.